Thursday, April 21, 2016

Ilang Panimulang Muni sa Filipinong Videogame at Karanasang Digital/Teknolohikal sa Bansang Di-Industriyal

Kung titingnan lamang ang Annual Report ng National Academy of Science and Technology, Philippines, dominante pa rin ang mga pananaliksik at mga kompirensiya tungkol sa teknolohiyang tungkol sa biyolohiya lalo na sa agrikultura at medisina (NAST PHL 2013 Annual Report). Hindi ko ito pinupuna ito bilang kakulangan sa pananaliksik na teknolohiko sa Pilipinas. Sa isang bansang limitado lamang ang pondo, ito talaga ang dapat bigyang-tuon at pansin. Nananatiling nasa laylayan ang higit na industriyal at digital na teknolohiya sa Pilipinas bagaman sa parehong ulat, hinihikayat ng akademya na taasan ang pondo sa pananaliksik sa manufacturing (23).

Sa ganitong kaligiran, paano pag-uusapan ang digital na karanasan nang hindi nagmumukhang inutil sa katotohanang di-industriyalisado ang bansang ito? Na ang karanasang digital ay nararanasan lamang ng gitnang-uring tagalungsod. Ngunit ito nga ba ito? Na dahil agrikultural na bansa ang Pilipinas ay hindi na maaaring magamit ang digital na pag-aaral? Marahil totoo ito noong unang bahagi ng dekada 90. Ngunit nais kong paniwalaan na maaaring nagbago na nang bahagya ang kalagayan ng Pilipinas at kailagang bigyang pansin ang pag-aaral na digital dahil sa nagbabagong konteksto ng Pilipinas.

Nais kong pahalagahan ang pag-aaral na digital sa pag-uugat sa nagbabagong teknolohiko’t ekonomikong kalagayan ng Pilipinas. Na bagaman nananatili ang agrikultura sa isa sa, kundi man ang, pangunahing nag-aambag sa ekonomiya ng Pilipinas, nagkakaroon ng iba o bagong mga opsiyon ang mga Filipino pagdating sa paghahanap o pagkuha ng kinabuhayan nila. Dalawa dito na nais kong bigyang-pansin ay ang pagdami ng mga Overseas Filipino Worker (OFW) at ang paglago ng business process outsourcing.

Mahalaga ang teknolohikong ambag ng karanasang OFW dahil ito, sa aking pananaw, ang nag-uudyok o nagtutulak sa malawakang teknolohisasyon at digitalisasyon ng mga Filipino. Ayon sa estadistika ng Philippine Overseas Employment Administration, 2.4 na milyong Filipino ang nagtatrabaho sa ibang bansa (Philippine Overseas Employment Administration). Hinuhuli lamang ng bilang na ito ang ligal na nangibang-bayan at hindi pa nasasakop ang mga Filipino na nangibang-bayan nang iligal, o tinatawag na TNT (tago nang tago) at mga Filipino na umalis na talaga na nangibang-bayan na nang lubusan. Nananatiling malaking bilang ang 2.4 na milyon o halos 2 porsiyento ng Filipino ang nangingibang bansa. Ang tanong sa aking isipan, paano napapanatili ang ugnayan ng mga nangibang-bayan sa mga naiwan sa bayan? Dito na papasok ang paggamit ng Internet at ang paglaganap ng paggamit ng mga kaugnay na teknolohiya tulad ng social media at mga smartphone.

Ayon sa www.internetworldstats.com, umaabot ng 47 milyong Filipino ang gumagamit ng Internet o halos kalahati ng mga Filipino kung pagbabatayan ang tinatayang lagpas 100 milyong populasyon (Internet World Stats). At halos lahat ng gumagamit ng Internet ay gumagamit din ng Facebook. Nananatiling mababa ang bilang ng gumagamit ng Internet kung porsiyento ang pag-uusapan. Ayon sa parehong website, 92% ang Internet use sa South Korea habang 90% naman ang sa Japan. Ngunit hindi ako magtataka kung ang 2.4 milyon na Filipino sa ibang bansa ay may Facebook account at mayroon din ang mga kapamilya nila dito sa Pilipinas. Sa sanaysay ni Almond Pilar N. Aguila na pinamagatang “Living Long-Distance Relationships Through Computer Mediated Communications,” pinapansin niya ang halaga ang paggamit ng Internet sa pananatili ng mga personal na relasyon kahit malayo ang dalawang tao (Aguila 83-84). Pangunahin sa mga makabagong teknolohiyang ginamit ng mga may long distance relationship ay video chat at email. Bagaman mas interesado si Aguila sa higit na sosyolohikal na aspekto, sa isang banda’y pinatutunayan nito ang halaga ng pagkatuto ng paggamit ng teknolohiya o paglaganap ng digital na karanasan sa pang-araw-araw na buhay ng mga Filipino, lalo na sa konteksto ng diasporang Filipino. Ang karanasang OFW, kung gayon, ang nagtutulak upang mag-invest at palaguin ang imprastrukturang telekomunikasyon sa Pilipinas. Hindi upang makipag-ugnayan ang mga Filipino sa loob ng Pilipinas sa isa’t isa, kundi makipag-ugnayan ang mga Filipino na nasa ibang bansa sa mga naiwan sa Pilipinas. Pahapyaw na maiuugnay dito ang patuloy na teknolohisasyon ng pera, ang paglago ng remittances sa Pilipinas. Hindi maisasagawa ang pagpapadala ng milyon-milyong Filipino ng bilyon-bilyong dolyar sa Pilipinas kung walang digital na teknolohiya. Kaya’t hindi kataka-taka na nadawit sa money laundering ang PhilRem, isang remittance company sa Pilipinas, sa nangyaring hacking sa bangko sentral ng Bangladesh (Reyes).

Kaugnay ng paggamit ng Internet ay ang paglaganap ng paggamit ng selfon at binanggit din ito sa pag-aaral ni Aguila. Ayon sa National Telecommunications Commission, umaabot ang subcription sa selfon ng halos 103 milyon o sa ratio na 103 selfon para sa 100 Filipino (National Telecommunications Commission 13). Mas madami pang cellphone subscription kaysa mismong bilang ng Filipino. Hindi naman siguro lahat ng lahat ng Filipino ay may selfon. Higit sa malamang, may dalawang selfon, o mas marami pa, ang maraming Filipino para maipaliwanag ang kataka-takang bilang na ito. Pangunahing gamit ngayon ng mga makabagong smartphones ay hindi na lamang ag pagtawag kundi ang mismong paggamit rin ng selfon ng Internet, konektado man ito sa wifi o naka-3G o 4G Internet subscription. Maaaring gamitin ang Facebook nang libre sa mga smartphones, hindi mo nga lang makikita ang mga video o litrato na pinopost at ikinakalat ng mga tao. Sa paggamit din ng selfon papasok ang karanasan ng paglalaro ng videogames. Naka-bundle na ang mga larong tulad ng Clash of Clans sa mga subscription at libreng mada-download ang mga laro sa selfon. At karamihan din ng mga laro ay may aspektong social media kaya’t bukod pa sa pakikipag-usap, maaari mo ring makalaro ang iyong kakilala sa ibang bansa gamit ng teknolohiya na ito.

Isa pang nag-aambag ng paglawak ng digital na karanasan ay ang paglaganap ng BPO industry. Napapanatili lamang ang industriya na ito sa paglaganap ng mga makabaong teknolohiya. Kinakailangan ng mabilis na Internet at makabagong mga kompiyuter sa BPO. Ayon sa estadistika ng pamahalaan, 455,643 ang nagtatrabaho sa BPO industry noong 2012 (Philippine Statistics Authority). Nakatuon ang karamihan ng trabaho sa BPO ang pagtanggap ng tawag o voice calls na kumakatawan sa higit 82% ng mga nasa BPO insdutry noong parehong panahon. Sunod ang computer programming activities na may 7.9% at data processing na may 5.7%. Bagaman lubhang payak ang teknolohikal na kaalaman upag maging call center agent—kailangan mo lang matutong gumamit madalas ng kompiyuter—higit na teknikal na kaalaman ang kinakailangan sa computer programming at data processing. Sa katunayan, matagal nang nag-a-outsource sa Pilipinas ang mga videogame developers ng mga proyekto. At kinikilala ang kakayahang teknikal ng mga Filipino sa computer programming nang mag-anunsiyo ang Ubisoft, isa sa pinakamalaking developer at distributor ng videogame sa daigdig, na magtatayo sila ng studio sa Pilipinas upang tumulong sa paggawa ng mga tinatawag na AAA (triple-A) na videogames (Mascarenhas). Ang pinakamainit ngayong tech company sa Pilipinas ay ang Xurpas, Inc., isang kompanyang nagpoprograma ng mga platform, apps, at videogames para sa mga mobile companies tulad ng Smart, Globe, at Sun. Agresibo ito sa pagpapalaki sa buong Timog Silangang Asya. Pinatutunayan ng pagtatayo ng studio sa Pilipinas ng Ubisoft at ng paglaki ng Xurpas ng kakayahang teknikal ng mga Filipino pagdating sa digital na teknolohiya (Gonzales).

Ngunit nagiging mahalaga din ang karanasang digital sa BPO industry dahil sa pagpasok ng automation at artificial intelligence (AI) sa industriya na ito. Bagaman nakikita ang patuloy na paglago nito sa Pilipinas, naghahanap na rin ng paraan ang mga kompanya na mawala na nang tuluyan ang pantaong elemento ng buong industriya at palitan ang mga ito ng AI. Makikita ito sa mga eksperimentong tulad ng ginawa ng Microsoft nang ilunsad nito si Tay, isang Twitter bot na maaaring matuto sa kaniyang pakikipag-usap sa mga tao. Ngunit dahil mga racist, sexist, at kabastusan ang pinag-uusapan niya sa mga troll na user, naging racist, sexist, at bastos si Tay at kinailangan itong itigil ng Microsoft (The Guardian). Ang mismong website kung saan ina-outsource sa kompanya ng girlfriend ko ay nag-eksperimento rin sa AI. Ang mga minsmong sumasalalay sa BPO ay naghahanap na rin ng paraan upang tuluyang mawala na ang pantao na elemento sa kanilang mga sistema at proseso. Marami ang natatakot—o nagdiriwang, depende kung manggagawa ka o kapitalista—sa posibleng negatibong epekto ng AI sa mga trabaho tulad ng sa BPO kung kaya’t mahalagang pag-aralan ito (The Economist). Ngunit sa makikita sa karanasan ng Microsoft, malayo pang palitan ng AI ang isang tao. Sa ngayon, hanggang chess at go pa lang tayo maaaring matalo ng AI.

Sa ganitong konteksto, sana’y napatunayan ko ang halaga ang araling digital para sa Pilipinas. Dahil kasabay ng mga tradisyunal na teknolohikong komunkasyon at media tulad ng radyo, pelikula, at TV, lumalaki na ang ambag ng higit na digital na karanasan ng Internet, selfon at videogames. Kung hindi malaganap ang digital na teknolohiya, hindi magiging popular ang Wattpad, dubsmash, kalyeserye, at trending na hashtags. Kung hindi malaganap ang digital na teknolohiya, hindi magiging masalimuot na espasyo ng tunggaliang politikal ang social media. Ngunit sa ngayon, bagaman higit na konektado na ang Pilipinas at mga Filipino sa pangkalahatang galaw ng globalisadong teknolohiya, nananatiling mga tagagamit o user lamang ang mga Filipino ng digital na teknolohiya. Bagaman lumalaki ang kontribusyon ng mga Filipino sa digital na teknolohiya tulad ng nabanggit ko kanina kaugnay sa pagpapalawak ng Ubisoft dito sa Pilipinas at ng paglago ng Xurpas, hindi pa rin ito maikukumpara sa laki at potensiyal na paglaki halimbawa ng Microsoft, Facebook, at Google. Ngunit sa araling digital, kailangang tutukan ang karanasang ito bilang user upang higit nating masuri at punahin ang lugar ng Pilipinas sa globalisado’t digital na mundo. Na ang usapin ng AI ay hindi pang-first world o pang-industriyalisadong bansa na lamang. Unti-unti na itong nararamdaman ng mga tao dito sa Pilipinas at may implikasyon ito sa buhay ng mga manggagawang Filipino.


Talasanggunian:

Aguila, Almond Pilar N. “Living Long-Distance Relationships Through Computer Mediated Communications”. Social Science Diliman 5:1-2 (January 2008-December 2009): 83-106. Print.

Gonzales, Iris. “Xurpas eyes more acquisitions, regional expansion.” The Philippine Star. 4 Enero 2016. Web. 21 Abril 2016. <http://www.philstar.com/business/2016/01/04/1538900/xurpas-eyes-more-acquisitions-regional-expansion>.

Internet World Stats. “Asia Internet Usage Stats Facebook and Population Statistics.” Internet World Stats. Web. 21 Abril 2016. <http://www.internetworldstats.com/stats3.htm>.

Mascarenhas, Hyacinth. “Ubisoft opening new production studio in Philippines to develop AAA console games.” International Business Times. 29 Marso 2016. Web. 21 Abril 2016. <http://www.ibtimes.co.uk/ubisoft-opening-new-production-studio-philippines-develop-aaa-console-games-1551941>.

National Academy of Science and Technology, Philippines. National Academy of Science and Technology, Philippines Annual Report 2013. Taguig City, 2013. Limbag.

National Telecommunications Commission. 2013 Annual Report. Web. 21 Abril 2016. <http://ntc.gov.ph/wp-content/uploads/2015/10/reports/Annual_Report_2013.pdf>.

Philippine Overseas Employment Administration. 2010-2014 Overseas Employment Statistics. Web. 21 Abril 2016. < http://www.poea.gov.ph/stats/2014%20POEA%20Stats.pdf>.

Philippine Statistics Authority. “2012 CPBI - Business Process Outsourcing (BPO) Activities : Final Results.” Philippine Statistics Authority. 17 Abril 2015. Web. 21 Abril 2016. <http://psa.gov.ph/content/2012-cpbi-business-process-outsourcing-bpo-activities-final-results>.

Reyes, Ernie. “PhilRem courier acknowledges delivering proceeds from $81-M stolen funds.” Interaksyon.com. 19 April 2016. Web. 21 April 2016. <http://interaksyon.com/article/126644/bangladesh-bank-heist--philrem-courier-acknowledges-delivering-proceeds-from-81-m-stolen-funds>.

“The end of the line.” The Economist. 6 Pebrero 2016. Web. 21 Abril 2016. <http://www.economist.com/news/international/21690041-call-centres-have-created-millions-good-jobs-emerging-world-technology-threatens>.

“Microsoft 'deeply sorry' for racist and sexist tweets by AI chatbot.” The Guardian. 26 Marso 2016. Web. 21 Abril 2016. <https://www.theguardian.com/technology/2016/mar/26/microsoft-deeply-sorry-for-offensive-tweets-by-ai-chatbot>.

No comments:

Post a Comment